fm200-yangin-sondurme-sistemiOtomatik söndürme sistemleri herhangi bir ortamda oluşan yangına otomatik olarak kısa süre içinde müdahale edilmesini sağlayan sistemlerdir. Yangınlara kısa sürede müdahale edilmesi demek yangının büyümesi ve ortamda daha büyük hasarlara yol açmasına neden olmasının engellenmesi demektir. Bu sistemler anında müdahale imkanı sağladıkları için korunmak istenen mekanın yada mekanın içerisinde yer alan ekipmanların türüne göre uygulanacak olan yangın söndürme sistemlerini belirlemektedirler. Otomatik söndürme sistemleri hakkında bilgi verilmeden önce yangının ne olduğu konusuna değinilmelidir. Yangın yanarak tutuşma özelliği gösterebilen herhangi bir maddenin yanması sonucunda ortaya çıkmaktadır. Duruma göre bir evin yanması, bir ormanın yanması yada bir maddenin yanması yangın olarak nitelenebilir. Bu neden ile toprak kayması, deprem veya su baskını gibi doğal afetlerden farklı olarak yangın dikkatsizlik, gerekli tedbirlerin alınmaması yada ihmal kaynaklı olarak oluşabilir. Otomatik söndürme sistemleri oluşması muhtemel yanma olaylarının kontrol altına alınmasını ve etkisiz duruma getirilmesini sağlayan sistemlerdir. Bu sistemlerin çalışma prensipleri yanma için gerekli olan üç ana unsur olan ısı, oksijen ve yanan maddeden herhangi birinin ortamdan uzaklaştırılarak yanma reaksiyonunun sonlanmasını sağlamaktır. Belirtilen çalışma prensibi gereğince yangınları söndürebilen sistemler 4 temel prensibe uygun olarak çalışırlar. Bu temel prensipler şu şekilde sıralanabilir;

  1. Soğutma işlemi ile söndürme : Yanan maddenin yanmasının durdurulmasının sonlandırılabilmesi için yanıcı maddenin tutuşma sıcaklığının yanma sıcaklığının altına düşürülmesi gerekir. Bu şekilde ısısı düşürülen yanıcı maddenin yanması sonlandırılmış olur. Burada yanıcı maddenin özelliğine bağlı olarak su veya başka bir soğutucu madde kullanılır.
  2. Otomatik söndürme sistemleri yanan madde ile ortamda bulunan oksijenin temasını kesme şeklinde çalışabilirler. Yanmanın olabilmesi için ortamda mutlaka bulunması gereken oksijenin temas etmesi yangın şekline göre halı, battaniye, kum yada toprak ile örtüldüğü zaman oksijen ile yanan maddenin ilişiği kesilebilir ve yangın sonlandırılabilir. Eğer yangının oluştuğu mekan kapalı ise yada kolayca kapalı pozisyona getirilebiliyor ise o zaman yangını boğma adı verilen yöntemle oksijen ile teması önlenebilir
  3. Otomatik söndürme sistemleri yanıcı maddenin ortadan kaldırılmasını sağlama ilkesine göre çalışabilirler. Bu yöntem basitçe yanıcı madde ile yakıcı maddenin birbirlerinden uzaklaştırılmasını sağlayarak yangının kontrol altına alınıp söndürülmesini sağlarlar.
  4. Otomatik söndürme sistemleri’nde son olarak kullanılan prensip yangını oluşturan kimyasal reaksiyonun sonlandırılması ile sönmenin sağlanmasını sağlayabilirler. Örneğin yangının oluştuğu ortama halon gazı, karbondioksit veya nitrojen gibi yanma özelliği taşımayan gazların boşaltılmaları ile yanmaya neden olan reaksiyon sonlandırılabilir.